Havacılık sektöründe teknoloji her geçen gün gelişirken, Türkiye de hava trafik yönetiminde dışa bağımlılığı azaltmak için önemli adımlar atıyor. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) tarafından geliştirilen yerli yazılımlar ve cihazlar, havalimanlarında operasyonel verimliliği artırırken maliyetleri de düşürüyor.
İnteraktif Radar Analiz ve Veri Ekranı (İRADE)
Bu yeniliklerden biri olan interaktif radar analiz ve veri ekranı (İRADE), hava trafik yönetiminde önemli bir rol üstleniyor. Meteorolojik verileri, NOTAM bilgilerini ve radar görüntülerini tek ekranda toplayarak operasyonları daha pratik hale getiren sistem, şu anda Atatürk, İstanbul, Çukurova ve Dalaman havalimanlarında aktif olarak kullanılıyor. Trabzon, Antalya, Milas-Bodrum ve İzmir’de ise kurulum aşamasında.
Bunun yanında, Türkiye’nin ilk yerli ve milli sivil gözetim radarı olan MGR, Gaziantep Havalimanı’nda faaliyete geçti. Çok Amaçlı Radar Ekranı (ÇARE) ise 40’tan fazla havalimanında hava trafik güvenliğini sağlıyor. ÇARE, Türkiye dışına da açılarak Azerbaycan’da da kullanılmaya başlandı.
Hava trafiğinin daha güvenli ve verimli yönetilmesi için geliştirilen teknolojiler arasında Kuş Tespit Radarı, Uçuş Bilgi Sistemi, Uçuş İzle Uygulaması, Öngörüsel Siber Saldırı Önleme Sistemi ve Coğrafi Tabanlı Dijital Bilgi Platformu gibi çözümler yer alıyor. Bunlara ek olarak, Elektronik Uçuş Strip Uygulaması (EFS) gibi sistemler hava trafik kontrol süreçlerini hızlandırarak kontrolörlerin iş yükünü azaltıyor.
Dijital Hava Trafik Kontrolörü Kalkış Müsaadesi (EFS/DCL) Sistemi
Özellikle Dijital Hava Trafik Kontrolörü Kalkış Müsaadesi (EFS/DCL) Sistemi, son dönemde dikkat çeken yeniliklerden biri. TÜBİTAK iş birliğiyle geliştirilen bu sistem, Türkiye’de trafiğin yoğun olduğu 29 havalimanında kullanılıyor. Hava trafik yönetiminde süreçleri hızlandıran ve operasyonel verimliliği artıran sistem, yalnızca Türkiye’de değil, uluslararası alanda da ilgi görüyor. Önümüzdeki dönemde farklı ülkelere ihraç edilmesi planlanıyor.
Bakan Uraloğlu, hem zamandan kazanç sağlandığını hem de daha emniyetli bir operasyon yürütülmesine katkıda bulunulduğunu belirterek “DCL fonksiyonu ile pilotlarla kule arasındaki telsiz trafiğini azaltarak iletişimi daha hızlı ve güvenli hale getiriyor. Sistem sayesinde gerekli teknik altyapıya sahip uçaklar kontrolör müsaadesini sesli komut yerine dijital ortamda alabiliyor. Böylece telsiz kullanımına olan ihtiyaç azalıyor, iletişim hatalarının önüne geçiliyor ve uçuş operasyonları daha güvenli hale geliyor.”
Son yıllarda havacılıkta yerlileşme hamleleri hız kazanırken, bu teknolojilerin sadece Türkiye içinde değil, yurt dışında da rekabet gücüne sahip hale gelmesi büyük bir kazanım olarak görülüyor.
