172 yıl önce, 1783 yılında Fransız Henri Giffard, Giffard zepliniyle gökyüzünü fethetme yolunda bir kilometre taşını aştı. 1852’de Paris’te toplanan kalabalığın üzerinden uçarak ilk motorlu ve yönlendirilebilir uçuşu gerçekleştirdi. Bu, Fransızların insanı atmosfere çıkaran ilk ulus olmasından 69 yıl sonraydı. İnsanoğlunun bir sıcak hava balonuyla gökyüzünde ilk kez hakimiyet kurması 1783 yılında Fransa kralının huzurunda gerçekleşmişti.
Ünlü Wright kardeşler ne ilk uçan ne de motorlu uçuşu ilk gerçekleştiren kişilerdi. Hatta ilk uçak uçuran da onlar değildi (planörleri uçak olarak sayarsak). Onlar sürekli, havadan daha ağır, motorlu uçuşu gerçekleştiren ilk kişilerdi.
İlk motorlu ve yönlendirilebilir uçuş
Havacılıkta devasa bir gelişme 24 Eylül 1852’de gerçekleşti. Bu tarihte Giffard zeplinini Place de I’Etoile’deki (modern Paris’in merkezinde) hipodromdan, Versailles’dan yaklaşık 10 mil uzaklıkta, bugün Paris’in uzak eteklerinde bulunan Elancourt’a uçurdu. Burası, 1783 yılında kaydedilen ilk serbest insanlı sıcak hava balonu uçuşunun gerçekleştiği yere yakındı. Komik bir şekilde, bu ilk balon uçuşunu, ördek, koyun ve horoz ile gerçekleştirildi.
Tarih: 24 Eylül 1852
İlk insanlı balonların itici güçleri yoktu ve hava koşullarının insafına kalmışlardı. Balonların (ve zeplinlerin) gerçekten faydalı olabilmesi için onlara güç vermenin ve yönlendirmenin bir yolu olması gerekiyordu. Birilerinin daha önce kaydedilmemiş bir zeplin inşa etmiş olması her zaman mümkün olsa da, kaydedilen ilk motorlu ve yönlendirilebilir uçuş 1852 yılında Fransız Henri Giffard tarafından yapılmıştır.
| Süre | Yaklaşık 3 saat |
| Mesafe | 17 mil |
| Konum | Paris, Fransa |
| Hız | 6mph |
Giffard bu gösteri uçuşu sırasında yaklaşık 3 saat içinde yaklaşık 17 mil uçtu. Giffard uçan makinesine yol boyunca nasıl manevra yaptırabileceğini, daireler çizerek yavaşça nasıl dönebileceğini de gösterdi. Düşük güçlü motoru dönüş yolculuğu yapmak için rüzgara karşı uçamadı, bu nedenle uçuş tek yönlü oldu. Ancak yine de kontrollü bir uçuşun mümkün olduğunu gösterdi.
Henri Giffard ayrıca buhar enjektörünü de icat etmiştir. Bugün ziyaretçiler onun adını Seine Nehri’nin sol kıyısındaki Paris caddelerinden birinde görebilirler. Adı ayrıca Eyfel Kulesi’nin birinci katında diğer 71 bilim adamının adıyla birlikte yazılıdır. 1882 yılında 57 yaşındayken ölmüştür.
İlk tam boyutlu zeplin
Giffard, dünyanın ilk tam boyutlu zeplini olan Giffard zeplinini inşa etti. Giffard zeplini 143 feet uzunluğunda, her iki ucu sivrilen uzun bir zarf şeklindeydi. Bir sonraki yüzyılın devasa Alman Zeplinlerinin habercisi olan Giffard zeplini yanıcı hidrojenle doluydu ve 113.000 fit küp kapasiteye sahipti. Yönlendirilmesi, arka ucunun altındaki üçgen yelken benzeri bir dümenle sağlanıyordu. Zeplinin motoru üç motorlu bir buhar makinesiydi. Motorun egzozu, motorun hidrojeni tutuşturmasını önlemek için uzun bir boru içinde aşağıya doğru yönlendiriliyordu.
“Airship” ve “dirigible” terimleri birbirinin yerine kullanılabilmekte ve güçle çalışan ve yönlendirilebilen hafif herhangi bir hava aracını ifade etmektedir. “Zeplin” kelimesi Fransızca diriger kelimesinden gelmektedir ve “yönlendirmek veya yön vermek” anlamına gelmektedir.
Wright Kardeşler öncesi havacılıkta önemli olaylar
Giffard zeplinini inşa ettiğinde balonlar ve zeplinler uzun süredir kullanılıyordu. Hiç inşa edilmemiş daha önceki ilginç tasarımlardan biri (1784’ten kalma), elle kranklanan üç pervaneyi çalıştırmak için 80 adam gerektiren yaklaşık 260 fit uzunluğunda eliptik bir hava gemisiydi. Giffard, bir dümen ve zeplini hareket ettirmek için iki hava pervanesini çalıştıran bir saat motoru içeren 1850 Fransız puro şeklindeki zeplin tasarımından esinlenmiştir.
- 1783: Sıcak hava balonuyla ilk serbest uçuş
- 1785: Manş Denizi’nin balonla ilk geçilişi
- 1852: İlk motorlu ve yönlendirilebilir zeplin uçuşu
- 1895: İlk çift kanatlı planör uçuşu
- 1903: İlk motorlu, sürekli ve kontrollü havadan ağır uçuş
Giffard’ın zeplini rüzgara karşı gidemezken, dönüş yolculuğunu yapan ilk zeplin La France oldu. Fransız Ordusu Mühendisler Birliği tarafından 1884 yılında inşa edilmiş ve bataryayla çalışan bir elektrik motoruyla güçlendirilmiştir. La France daha önceki modellere göre büyük bir gelişmeydi. Hava gemilerinin tasarımı gelişmeye devam etti ve emekli Alman subayı Ferdinand Graf von Zeppelin tarafından tasarlanan ilk Zeplin, 16 yıl sonra, 1900 yılında uçtu.
Wright Flyer havacılıkta muazzam bir atılım olduğunu kanıtladı, ancak başka bir açıdan bakıldığında, bu da aşamalı bir gelişmeydi. Ne de olsa Fransızlar yıllar önce insanlı, motorlu, sürekli ve yönlendirilebilir uçuşta ustalaşmışlardı. Aynı zamanda, Otto Lilienthal adında bir Alman 1890’larda planörle ilk insanlı havadan ağır uçuşu gerçekleştirmişti.
Wright Flyer temelde ilk motorlu uçaktı (planörler hariç). Az bilinen bir başka gerçek de Yeni Zelanda’nın Wright kardeşlerden bir ya da iki yıl önce ilk havadan ağır motorlu uçuşu gerçekleştirdiğini iddia etmesidir.
kaynakça: simpleflying.com
